Η καλύτερη ελληνική ομάδα της δεκαετίας του ’60 στο μπάσκετ, άρχισε την περίοδο 1967/68 τις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις από τον β’ γύρο. Ήταν από τις μεγάλες ομάδες της διοργάνωσης, άλλωστε το 1966 έφτασε στο Final 4 του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, οπότε δεν μπήκε από την αρχή του Κυπελλούχων στη διαδικασία της πρόκρισης.
Με τον μπαμπά του Πάμπλο Λάσο
Πρώτος αντίπαλος στον β’ γύρο ήταν η ΚΑΣ Βιτόρια, η σημερινή Μπασκόνια. Με παίκτη τον Πέπε Λάσο, πατέρα του νυν κόουτς της Ρεάλ Μαδρίτης, Πάμπλο Λάσο. Η ΑΕΚ λύγισε στο δεύτερο ημίχρονο στη Βιτόρια αλλά στη ρεβάνς οι Βάσκοι τα έχασαν με το Καλλιμάρμαρο που είχε 30.000 κόσμο και βρέθηκαν πίσω στο σκορ με 17 πόντους από το ημίχρονο. Ο Αμερικάνος πέτυχε 41 πόντους, το δεύτερο καλύτερο σκοράρισμά του στην Ευρώπη με την ΑΕΚ, η οποία νίκησε με 88-65!
[caption id="attachment_2156" align="aligncenter" width="654"]
Η ΚΑΣ Βιτόρια ήταν η πρώτη αντίπαλος της ΑΕΚ. Με το Νο4, πρώτος κάτω από αριστερά, ο Πέπε Λάσο[/caption]
11/01/1968
ΚΑΣ ΒΙΤΟΡΙΑ-ΑΕΚ 82-72 (39-43)
ΚΑΣ ΒΙΤΟΡΙΑ (ΑΝΙΟΥΑ): Λάσο 10, Μπενεγιέτο 16, Σεράνο 4, Μονσάλβε 35, Μπίχουμ 7, Λουκιέρο 2, Καπετίγιο 6, Λάθαρο 2.
ΑΕΚ (ΜΗΛΑΣ): Ζούπας 10, Λαρεντζάκης 4, Αμερικάνος 18, Βασιλειάδης 15, Τρόντζος 23, Χρηστέας, Τσάβας 2.
18/01/1968
ΑΕΚ-ΚΑΣ ΒΙΤΟΡΙΑ 88-65 (46-29)
(30.000 θεατές)
ΑΕΚ (ΜΗΛΑΣ): Ζούπας 10, Λαρεντζάκης 7, Αμερικάνος 41, Βασιλειάδης 12, Τρόντζος 14, Τσάβας 1.
ΚΑΣ ΒΙΤΟΡΙΑ (ΑΝΙΟΥΑ): Λάσο 6, Μπενεγιέτο 8, Σεράνο 2, Μονσάλβε 23, Μπίχουμ 19, Λουκιέρο 2, Καπετίγιο, Λάθαρο 7.
Στη... λαϊκή με ψιλόβροχο
Επόμενος αντίπαλος η Ρουαγιάλ Κατρ του Βελγίου. Υπολογίσιμη ομάδα την εποχή, αλλά επειδή ήταν υπολογίσιμη κι η ΑΕΚ που νίκησε με 22 πόντους στον πρώτο αγώνα, οι Βέλγοι της έκαναν καψώνι. Αντί να προπονηθεί την παραμονή του επαναληπτικού στο κλειστό γήπεδο, την έστειλαν σε μια… λαϊκή αγορά, τοποθέτησαν δύο μπασκέτες και την άφησαν να προπονείται με κρύο και ψιλόβροχο! Η ΑΕΚ έχασε με 20 πόντους και γλίτωσε στις λεπτομέρειες από την ανατροπή και τον αποκλεισμό.
15/02/1968
ΑΕΚ-ΡΟΥΑΓΙΑΛ 76-54 (40-37)
ΑΕΚ (ΜΗΛΑΣ): Ζούπας 15, Λαρεντζάκης 10, Αμερικάνος 16, Βασιλειάδης 19, Τρόντζος 16, Τσάβας
ΡΟΥΑΓΙΑΛ (ΧΟΪΣΚΟΜ): Κλούτσκεφ 15, Ουάσινγκτον 16, Ντιέ 14, Λενάρ 4, Βάγκνερ 2, Ντ’Ουάρ 2, Ντουτρί 1, Ενέ.
24/02/1968
ΡΟΥΑΓΙΑΛ-ΑΕΚ 74-54 (35-21)
ΡΟΥΑΓΙΑΛ (ΧΟΪΣΚΟΜ): Κλούτσκεφ 11, Ουάσινγκτον 20, Ντιέ 22, Λενάρ 54, Βάγκνερ 2, Ντ’Ουάρ 9, Ντουτρί 5.
ΑΕΚ (ΜΗΛΑΣ): Ζούπας 2, Λαρεντζάκης 2, Αμερικάνος 17, Βασιλειάδης 14, Τρόντζος 13, Τσάβας 5, Χρηστέας.
Η ραβέρσα του τραυματία Τρόντζου
Στον ημιτελικό η ΑΕΚ συνάντησε το μεγαθήριο που λέγεται Βαρέζε. Η Ίνις ήταν από τις 3-4 καλύτερες ομάδες της Ευρώπης μέχρι τη δεκαετία του ’80 και με δύο Αμερικανούς στη σύνθεσή της, νίκησε με 78-60 την ΑΕΚ στο πρώτο ματς.
Στη ρεβάνς η ΑΕΚ δεν είχε Αμερικανούς, αλλά Αμερικάνο. Τον Γιώργο. Και τον άλλον Γιώργο, τον Τρόντζο.
[caption id="attachment_2159" align="aligncenter" width="804"]
O Χρήστος Ζούπας σε φάση με την Ίνις Βαρέζε[/caption]
Ο «Παγκόσμιος» έβαλε στη Βαρέζε 31 πόντους (από τους 72 της ομάδας του), ο Τρόντζος πέτυχε… τη ραβέρσα του αιώνα με οκτώ δεύτερα για τη λήξη, με το άγχος της παράτασης, γιατί ήταν τραυματισμένος και ήξερε ότι δεν θα άντεχε στο επιπλέον πεντάλεπτο! Η ΑΕΚ νικά με 20 πόντους διαφορά και το πλήθος των 60.000 θεατών παραληρεί!
07/03/1968
ΙΝΙΣ ΒΑΡΕΖΕ-ΑΕΚ 78-60 (30-28)
ΙΝΙΣ ΒΑΡΕΖΕ (ΜΕΣΙΝΑ): Ρουσκόνι 6, Μποβόνε 23, Μπουφαλίνι 14, Οσένα, Μελίγια, Μουσέτι, Βιλέτι 12, Ολόντονερ 6.
ΑΕΚ (ΜΗΛΑΣ): Ζούπας 6, Λαρεντζάκης 2, Αμερικάνος 21, Βασιλειάδης 9, Τρόντζος 5, Τσάβας 2, Χρηστέας 11, Δημητριάδης, Νεσιάδης 4, Πετράκης.
14/03/1968
ΑΕΚ-ΒΑΡΕΖΕ 72-52 (42-26)
(θεατές 60.000)
ΑΕΚ (ΜΗΛΑΣ): Ζούπας 12, Λαρεντζάκης 3, Αμερικάνος 31, Βασιλειάδης 10, Τρόντζος 12, Τσάβας, Χρηστέας 4, Πετράκης.
ΙΝΙΣ ΒΑΡΕΖΕ (ΜΕΣΙΝΑ): Ρουσκόνι 6, Μποβόνε 8, Μπουφαλίνι 10, Μελίγια, Μουσέτι, Βιλέτι 2, Χολεόντονερ 11, Τζεργκάτι 3, Σάλιβαν 6, Μενεγκίν 6.
«Νικήσαμε, γιατί δεν μπορούσαμε να χάσουμε» .
Ο μεγάλος τελικός άρχιζε στις 8.30μ.μ. της 4ης Απριλίου 1968. Υπήρχε κόσμος που πήγε στο Καλλιμάρμαρο από το πρωί για να πιάσει καλή θέση, άλλοι το μεσημέρι έβγαλαν τάπερ με φαγητό, κι ενώ είχαν εκδοθεί επισήμως 55.000 εισιτήρια, το Στάδιο είχε 80.000 κόσμο μέσα και περίπου 50.000 στους γύρω δρόμους.
[caption id="attachment_2161" align="aligncenter" width="754"]
Φωτογραφία του Καλλιμάρμαρου την ώρα του τελικού. Ανατριχίλα...[/caption]
Ο τελικός της ΑΕΚ ήταν ο τελικός της Ελλάδας. Ήταν Εθνική υπόθεση για έναν λαό που υπό την καταπίεση των ελευθεριών από το καθεστώς και δίχως προηγούμενο σε τέτοιου βεληνεκούς ευκαιρίες για ευρωπαϊκή διάκριση, βρήκε την ευκαιρία να ξεσπάσει. Λέγεται μάλιστα ότι ο Στυλιανός Παττακός αποδοκιμάστηκε κατά την είσοδό του στο γήπεδο…
Αυτό όμως που μέτρησε τότε, ήταν όσα ένιωσαν οι παίκτες της ΑΕΚ κατά την είσοδό τους στο γήπεδο. Περπατώντας στην καταπακτή προς την έξοδο για τον αγωνιστικό χώρο, οι μαρτυρίες των παικτών της ΑΕΚ είναι ανατριχιαστικές. Ήταν τέτοια η βοή από τη λαοθάλασσα που γέμισαν τα σωθικά, τα μυαλά και η καρδιά των παιδιών του Νίκου Μήλα. Και τότε το κατάλαβαν, πριν καν, πιάσουν μπάλα για την προθέρμανση. Αυτός ο τελικός δεν χάνεται.
Η Σλάβια δεν ήταν καμιά ομάδα της σειράς, ούτε ομάδα-φωτοβολίδα. Είχε μια καταπληκτική εξαετία από το 1966 έως το 1971, φτάνοντας σε τρεις ευρωπαϊκούς τελικούς, κατακτώντας έναν και τρεις φορές σε ημιτελικούς.
Η ΑΕΚ την ήξερε καλά. Η Σλάβια την είχε νικήσει με 30 πόντους στον ημιτελικό του Final 4 του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1966 στην Ιταλία και συνήθως εκείνη την εποχή την κέρδιζε όπου την έβρισκε!
Το ματς ήταν συγκλονιστικό σε εξέλιξη, διότι παρά το πάθος, την ένταση και την επιθυμία, ήταν τέτοιο το ταλέντο των δύο ομάδων που το σκορ έφτασε ψηλά. Ο θρυλικός Γίρι Ζίντεκ –πατέρας του Γίρι του νεότερου, πρώτου Τσέχου στο ΝΒΑ, πρωταθλητή NCAA με το UCLA το ’95 και Ευρώπης με τη Ζαλγκίρις το ’99) ήταν ασταμάτητος με 31 πόντους. Αλλά το δίδυμο Αμερικάνου-Τρόντζου ακόμη καλύτερο βάζοντας 55 από τους 89 πόντους της ΑΕΚ. Ζούπας και Τσάβας που επιστρατεύτηκε για να παίξει με δύο πλέι μέικερ η ΑΕΚ, έκαναν καλή δουλειά ενώ ο Βασιλειάδης έδωσε τις λύσεις όταν χρειάστηκε. Το τελικό 89-82 συγκρίνεται με Εθνική εορτή.
[caption id="attachment_2160" align="aligncenter" width="620"]
Ο Βασίλης Γεωργίου κατά τη διάρκεια της μετάδοσης του τελικού του 1968[/caption]
Ως άλλη Σοφία Βέμπο, ο Βασίλης Γεωργίου μένει στην αιωνιότητα με τη μυθική περιγραφή του, ενώ η FIBA έχει προνοήσει και δίνει μεταλλικό τρόπαιο στην απονομή, ενώ το κρυστάλλινο αυθεντικό θα το στείλει αργότερα στα γραφεία της ΑΕΚ.
Πάλι καλά γιατί ο Αμερικάνος δεν έδινε το μεταλλικό, κοιμόταν μαζί του και το κράτησε πάνω από έναν μήνα στο σπίτι του! Το δε κρυστάλλινο, Βοημίας παρακαλώ, είναι το μόνο τρόπαιο της ΑΕΚ που σώζεται όπως μας πληροφορεί στο τεύχος 346 του All Star Basket το καταπληκτικό ρεπορτάζ του Δαμιανού Παπαχατζή για τις ημέρες που έζησε η ΑΕΚ και η Ελλάδα το 1968!
Ο ΤΕΛΙΚΟΣ
04/04/1968
ΑΘΗΝΑ-ΘΕΑΤΕΣ 80.000
ΑΕΚ-ΣΛΑΒΙΑ ΠΡΑΓΑΣ 89-82 (47-38)
ΑΕΚ (ΜΗΛΑΣ): Ζούπας 10, Λαρεντζάκης 4, Αμερικάνος 29, Βασιλειάδης 13, Τρόντζος 24, Τσάβας 5, Χρηστέας 4.
ΣΛΑΒΙΑ ΠΡΑΓΑΣ (Μπόμρουκ): Μπάροτς 12, Μίφκα 16, Άμερ, Ρούζιτσκα 21, Ζίντεκ 31, Κρίβι, Τόμασεκ 2, Κονοπάζεκ.
[caption id="attachment_2167" align="aligncenter" width="696"]
Ο Αμερικάνος με την κούπα που δεν αποχωρίστηκε, στα μπουζούκια, με τον Γιώργο Ζαμπέτα![/caption]
Το Παγκόσμιο ρεκόρ προσέλευσης κόσμου
Αντί για υστερόγραφο, μια επιπλέον πληροφορία: Κατόπιν ενεργειών ενός Έλληνα δικηγόρου, η παρουσία 80.000 θεατών στον τελικό του 1968 καταγράφηκε στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες, ενώ η φωτογραφία από το Καλλιμάρμαρο κοσμεί και σήμερα τα γραφεία της FIBA.
[caption id="attachment_2162" align="aligncenter" width="343"]
Το έγγραφο για το ρεκόρ Γκίνες![/caption]
Σύμφωνα με μαρτυρίες, όμως, το παγκόσμιο ρεκόρ προσέλευσης σε αγώνα μπάσκετ είναι περίπου 90.000, οι οποίοι μαζεύτηκαν πάλι στο Καλλιμάρμαρο δύο χρόνια αργότερα, για τον ημιτελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων μεταξύ της ΑΕΚ και της γαλλικής Βισί.
Λέγεται πως σε αυτό το ματς ο κόσμος καθόταν μέχρι και κατά μήκος της γραμμής του γηπέδου αφού πλέον δεν χωρούσαν πουθενά αλλού. Η ΑΕΚ όμως δεν προκρίθηκε ξανά σε τελικό, αφού έχασε 78-60 στον πρώτο αγώνα, ίδιο ακριβώς σκορ με την ήττα της στον ημιτελικό του ’68 από τη Βαρέζε, αλλά στον επαναληπτικό νίκησε με 74-65, οπότε η προβολή της τεράστιας προσέλευσης φιλάθλων είχε μικρότερη απήχηση στα Μέσα της εποχής και στο πέρασμα των χρόνων ξεχάστηκε.
