Η πορεία των Μπόστον Σέλτικς ολοκληρώθηκε στον έβδομο τελικό της Ανατολής, αλλά είναι βέβαιο ότι ξημέρωσαν ήδη καλύτερες μέρες στη Βοστώνη! Ο λόγος, λέγεται Μπραντ Στίβενς! Ένας προπονητής που αναμόρφωσε τους Σέλτικς, τους πήγε στους τελικούς της περιφέρειας δίχως δύο βασικότατα στελέχη και προφανώς… είναι ακόμα στην αρχή!
Το AllStar Basket και ο Χάρης Γεωργούλας, είχαν αναλύσει το φαινόμενο Μπραντ Στίβενς από το τεύχος 343. Τον περασμένο Ιανουάριο, σε μια διεισδυτική ανάλυση για το ποιος είναι, από που… κρατάει η σκούφια του και που μπορεί να φτάσει.
Μάλλον τώρα που τελείωσε η χρονιά για τους Σέλτικς είναι και η κατάλληλη στιγμή για να το θυμηθούμε!
Μέχρι πριν από μία δεκαετία ήταν ασίσταντ επιπέδου NCAA, που έβγαζε με το ζόρι 18.000 δολάρια το χρόνο. Σήμερα, στην πέμπτη του σεζόν ως χεντ κόουτς στο ΝΒΑ, οδηγεί τη Βοστόνη στην κορυφή της Ανατολής, με το δεύτερο καλύτερο ρεκόρ στο πρωτάθλημα κι ο ίδιος αναδεικνύεται, μόλις στα 41 του, στο πιο hot όνομα της προπονητικής στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού.
Ανάλυση του ΧΑΡΗ ΓΕΩΡΓΟΥΛΑ,
Τεύχος Ιανουαρίου, 343, AllStar Βasket
Αν “googlάρετε” το όνομά του, οι περισσότερες αναφορές εμπεριέχουν τη λέξη “Genius”.
Ο Τομ Τίμποντο τον συγκρίνει με τον Γκρεγκ Πόποβιτς στον τρόπο με τον οποίο αξιοποιεί στο έπακρο το υλικό που έχει στα χέρια του, o Μπίλι Ντόνοβαν ζήτησε τη συμβουλή του πριν αποφασίσει να κάνει το μεγάλο βήμα στο ΝΒΑ με τους Θάντερ και ο Αϊζάια Τόμας, λίγους μήνες πριν φύγει για το Κλίβελαντ, είχε δηλώσει: «Ακούγεται τρελό, αλλά ο Στίβενς μπορεί να γίνει ένας από τους κορυφαίους όλων των εποχών». Μιλάμε για έναν προπονητή που δεν έχει κλείσει καλά-καλά πενταετία στο ΝΒΑ και έχει κερδίσει μόλις δύο σειρές πλέι οφ στην καριέρα του. Δεν μπορεί. Κάποιος λόγος θα υπάρχει για όλα αυτά. Δεν είναι τρελοί, ούτε άσχετοι εκεί στην Αμερική…
Μέσα σε λιγότερο από πέντε χρόνια μεταμόρφωσε τους Σέλτικς από lottery team σε διεκδικήτρια τίτλου.
Μη βιάζεστε να το πιστώσετε στον κορυφαίο Ντάνι Έιντζ, τον δαιμόνιο GM ο οποίος έφτιαξε την ομάδα που κατέκτησε το πρωτάθλημα του ’07. Εδώ, ο Στίβενς έχτισε ομάδα πρώτης γραμμής χωρίς έτοιμο σούπερ σταρ. Από παίκτης της σειράς και νούμερο 60 στο ντραφτ του 2011, ο Τόμας στα χέρια του έγινε σούπερ σκόρερ και τοπ πόιντ γκαρντ. Τόσο τοπ, που αποτέλεσε αντίβαρο για το “super deal” με τους Καβς το περασμένο καλοκαίρι και το μεγάλο “trade” με τον Κάιρι Ίρβινγκ. Οι Σέλτικς ήταν ήδη ομάδα πρώτης γραμμής, αλλά με τον “Uncle Drew” από φέτος στο κουμάντο, δείχνουν έτοιμοι για εκτόξευση. Και -σημειώστε- ο νούμερο 2 της ομάδας, Γκόρντον Χέιγουορντ, είναι πιθανό να μην προλάβει να ξαναπαίξει φέτος…
Ο Στίβενς, με το αντι-μπασκετικό «φυζίκ», που φαινόταν ακόμη πιο «σοφτ» όταν φορούσε εκείνα τα λεπτεπίλεπτα καθηγητικά γυαλιά μυωπίας, επιβεβαίωσε τον άτυπο κανόνα που θέλει -συνήθως- τους σπουδαιότερους προπονητές να μην κουβαλούν σοβαρό αθλητικό “background”. Ξεκινώντας κυριολεκτικά από το μηδέν, δουλεύοντας σκληρά και έχοντας υπομονή, έφτασε στο σημείο, 17 χρόνια μετά τα πρώτα του ερασιτεχνικά βήματα στο χώρο, να χτυπάει την πόρτα της προπονητικής ελίτ.
Στα χρόνια του Γυμνασίου ήταν σταρ στη γενέτειρά του την Ιντιάνα. Όταν, όμως, ήρθε η ώρα του κολεγίου, έλαβε μόλις μία υποτροφία από σχολείο της Division I. Γνωρίζοντας τις περιορισμένες του δυνατότητες, επέλεξε να πάει στο ΝτεΠό και να παίξει μπάσκετ στην Division III. Όχι ότι έβγαλε μάτια. Τον πάγκο γυάλιζε, ως επί το πλείστον. Του κακοφαινόταν να βλέπει την πλάτη των πιο ταλαντούχων πιτσιρικάδων και είχε μόλις 5 πόντους κατά μέσο όρο. Ωστόσο, αυτό ήταν -χωρίς να το ξέρει- η μεγαλύτερη χάρη που του έκανε ο τότε προπονητής του στο κολέγιο. Γιατί όσο ο Στίβενς καθόταν στον πάγκο, τόσο εξασκούνταν στο να διαβάζει το παιχνίδι έξω από το παρκέ και λίγο-λίγο, χωρίς να το συνειδητοποιεί ο ίδιος, να μεταμορφώνεται από αθλητή σε εν δυνάμει προπονητή. Αυτά τα άχαρα και βασανιστικά λεπτά στη θέση της ρεζέρβας, έδωσαν χώρο στη σκέψη του να ανοίξει και να εξελιχθεί.
Το τέλος της κολεγιακής καριέρας τον βρήκε με πτυχίο οικονομικών, υπάλληλο -και μάλιστα καλοπληρωμένο- σε μια μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία. Όμως, τον έτρωγε το σαράκι του μπάσκετ. Για παίκτη δεν έκανε και το είχε αποδεχθεί. Οπότε ο μόνος δρόμος για να βρεθεί στα παρκέ ήταν η προπονητική. Κοουτσάριζε σε καλοκαιρινά καμπ και στα 24 του αποδέχθηκε την πρόταση του Θαντ Μάτα για να γίνει εθελοντής ασίσταντ στο Μπάτλερ. Έπιασε και δουλειά στα “Applebee’s, για να μπορεί να συντηρηθεί, καθότι ως εθελοντής θα ήταν άμισθος. Την παραμονή, όμως, της έναρξης της προετοιμασίας αναβαθμίστηκε σε επιχειρησιακό διευθυντή του μπασκετικού τμήματος, παίρνοντας τη θέση ενός ασίσταντ, ο οποίος παύθηκε όταν κατηγορήθηκε για μαστροπεία.
Έμαθε πολλά στο πλευρό του α΄ ασίσταντ Τοντ Λικλάιτερ, ο οποίος έγινε πολύ γρήγορα φίλος και μέντοράς του. Κι όταν το επόμενο καλοκαίρι ο Λικλάιτερ πήρε τη θέση του αποχωρήσαντος Μάτα, ο Στίβενς έγινε “full time” ασίσταντ. Δούλευε 14 ώρες τη μέρα μοντάροντας βίντεο. Σκάουτινγκ αντιπάλου έκανε, ουσιαστικά, μια δουλειά για την οποία πήρε περίπου 18.000 δολάρια για όλο το χρόνο. «Ήταν η καλύτερη, μέχρι εκείνη τη στιγμή, εμπειρία μου στο μπάσκετ. Το ευχαριστήθηκα όσο τίποτε», θυμάται ο Στίβενς, ο οποίος κράτησε από τον Λικλάιτερ τη σημασία να κρατά κανείς καθαρό το μυαλό και φρέσκα τα πόδια των παικτών του. Γι’ αυτό και οι προπονήσεις στο Μπάτλερ είχαν υψηλή ένταση, αλλά δεν κρατούσαν ποτέ πάνω από μία ώρα.
Ο ζήλος, η αφοσίωση, το μεράκι και, φυσικά, η ποιότητα της δουλειάς του έγιναν διαβατήριο για να ανέλθει με γοργό ρυθμό τις βαθμίδες της προπονητικής. Έτσι, όταν το καλοκαίρι του 2007 ο Λικλάιτερ άφηνε το Μπάτλερ για να αναζητήσει νέες προκλήσεις στο Αϊόβα, ο διάδοχός του στην τεχνική ηγεσία των Μπούλντογκς ήταν έτοιμος.
Στο “campus” του πανεπιστημίου συχνά τον περνούσαν για φοιτητή, λόγω ηλικίας και “babyface”. Στην αρχή, βέβαια. Γιατί μετά, η φήμη της ομάδας μπάσκετ του Μπάτλερ εξαπλώθηκε τόσο ραγδαία, που δεν υπήρχε άνθρωπος όχι μόνο στην Ιντιανάπολις, αλλά σε ολόκληρο το NCAA, που να μην γνωρίζει τον δεύτερο νεότερο χεντ κόουτς του πρωταθλήματος.
Στην πρώτη κιόλας χρονιά του στο τιμόνι, το Μπάτλερ ξεπέρασε τις 30 νίκες. Την τρίτη σεζόν έφτασε τους Μπούλντογκς για πρώτη φορά στον τελικό και μόλις ένα καλάθι μακριά από το ιστορικό «μπαμ» κόντρα στο Ντιούκ (61-59). Η «Σταχτοπούτα» επέστρεψε την επόμενη χρονιά (2011), για να βρει το… γοβάκι της, αλλά λύγισε μπροστά στην ανωτερότητα του Κονέκτικατ. Ο Στίβενς, ωστόσο, έγινε ο νεότερος προπονητής με δύο ταξίδια στον τελικό του NCAA και έσπασε το ρεκόρ με τις περισσότερες νίκες (89) στις πρώτες 3 σεζόν ως επαγγελματίας χεντ κόουτς, χτίζοντας έτσι έναν ισχυρό προσωπικό μύθο.
Είχε γραφτεί ότι πολλά κολέγια προσπάθησαν να τον δελεάσουν και μάλιστα το UCLA έριξε στα πόδια του 3 εκατομμύρια δολάρια, τη στιγμή που εκείνος έπαιρνε 750 χιλιάρικα στο Μπάτλερ. Ο Στίβενς όμως δεν μπήκε στον πειρασμό να αφήσει τους αγαπημένους του Μπούλντογκς και την ιδιαίτερα πατρίδα. Αν θα έφευγε, θα το έκανε μόνο για το μεγάλο βήμα. Εν τέλει, το ’13 ο Ντάνι Έιντζ του χτύπησε την πόρτα. Έξι χρόνια, 22 εκατομμύρια δολάρια και δουλειά σε μια ομάδα με βάρος φανέλας όσο ελάχιστες στο ΝΒΑ.
Αν τον ρωτήσεις ποια είναι η αγαπημένη του σκηνή από το ΝΒΑ, θα σε γυρίσει στους τελικούς του ’98. Όχι επειδή είναι φαν των Πέισερς, όχι για το τρίποντο του Ρέτζι Μίλερ στα μούτρα του Τζόρνταν στο τέταρτο ματς της σειράς, αλλά για την αντίδραση του τότε προπονητή της Ιντιάνα, Λάρι Μπερντ. «Έμεινε ακίνητος. Σχεδόν ανέκφραστος», θυμάται ο Στίβενς. Η σκηνή αυτή αποτυπώθηκε βαθιά μέσα του, έγινε βίωμα και τον καθόρισε σχεδόν απόλυτα. Ως άνθρωπο, αλλά κυρίως ως προπονητή.
Την πρώτη του σεζόν ως χεντ κόουτς στο Μπάτλερ (2007-08) την ξεκίνησε ονειρικά. Οκτώ σερί νίκες με το «καλημέρα» και ταξίδι στο Οχάιο για αγώνα απέναντι στο Ράιτ Στέιτ, σε μια έδρα που οι Μπούλντογκς, παραδοσιακά, τα έβρισκαν μπαστούνια. Ο Στίβενς ζούσε με το άγχος του παιχνιδιού ολόκληρη την εβδομάδα. Και όταν έφτασε η ώρα του παιχνιδιού, είχε γίνει ένας άλλος Στίβενς. Έβγαζε εκνευρισμό με το παραμικρό, τα έχωνε στους παίκτες του, γκρίνιαζε συνεχώς στους διαιτητές. Τελικό σκορ 43-42. Πρώτη ήττα.
Όταν αργότερα, το ίδιο βράδυ, κάθισε μπροστά στον υπολογιστή του να δει ξανά με ηρεμία και να αναλύσει το ματς και να καταλάβει γιατί η ομάδα του -που συνήθως σκόραρε 65-70 πόντους- είχε μείνει τόσο χαμηλά, πήρε την απάντηση στα πρώτα πέντε λεπτά. Δεν ήταν οι παίκτες του το πρόβλημα. Το πρόβλημα ήταν εκείνος.
Σχεδόν αντανακλαστικά, ήρθε στο νου του η εικόνα του ανέκφραστου Μπερντ μετά το τρίποντο του Μίλερ. Και κάπως έτσι φτάσαμε σήμερα ολόκληρη η αφρόκρεμα της προπονητικής να εκθειάζει τον Στίβενς για την ψυχραιμία, το καθαρό μυαλό και τη θαυμαστή αυτοκυριαρχία του.
Οκτώ χρόνια μετά από εκείνη την οδυνηρή, αλλά διδακτική ήττα από το Ράιτ Στέιτ, το ημερολόγιο έδειχνε 14 Απριλίου 2015. Ο Στίβενς, με τα χέρια σταυρωμένα, έβλεπε τον Κράουντερ να ρίχνει τρίποντη βόμβα στο καλάθι των Ράπτορς, με τον Χάνσπροοου και τον Λόουρι κρεμασμένους πάνω του, ακριβώς 8 δέκατα του δευτερολέπτου πριν από το φινάλε. Ήταν το πέμπτο ματς στους τελευταίους τρεις μήνες εκείνης της σεζόν, που το σχέδιο της τελευταίας επίθεσης made by Stevens είχε βγάλει τους Σέλτικς νικητές.
«Μόνο να τον θαυμάζεις μπορείς για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται το παιχνίδι και την ομάδα του. Είναι ξεκάθαρος και αληθινός απέναντι στους παίκτες του, γι’ αυτό και τον σέβονται», είπε απονέμοντας τα εύσημα ο Πόποβιτς. O Μάικ Μπράουν, βοηθός του Ποπ στο ξεκίνημα της διαδρομής του, το προχώρησε ακόμη πιο πολύ μιλώντας για το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η εικόνα: «Όταν κάτι πάει στραβά στο παρκέ κι ο προπονητής αρχίζει τις γκριμάτσες, οι παίκτες το βλέπουν και το εισπράττουν με αρνητικό τρόπο. Ο Μπραντ, όμως, παραμένει ατσαλάκωτος, ό,τι κι αν συμβεί, κι αυτό εκπέμπει απίστευτη ηρεμία και ασφάλεια στην ομάδα».
Κάπως έτσι και με νίκες όπως η προπέρσινη στο Τορόντο, ο Στίβενς έχτισε το μύθο του “ATO Genius”. Όπου ΑΤΟ, βάλτε After TimeOut, και θα μπείτε στο νόημα. Γιατί μπορεί η αμυντική λειτουργία να είναι η βάση πάνω στην οποία έχτισε τους Σέλτικς της νέας εποχής, αλλά οι εναλλακτικές στο επιθετικό πλάνο και η τεράστια λίστα με συστήματα και plays για κάθε πιθανή ή απίθανη συνθήκη ενός αγώνα είναι αυτά που έχουν κάνει τη διαφορά, που έχουν κρίνει οριακά ματς και έχουν φέρει τους Σέλτικς στην κορυφή της Ανατολής, ικανούς για την υπέρβαση. Έστω και χωρίς τον Χέιγουορντ. Διόλου τυχαίο ότι η Βοστόνη τα τελευταία τρία χρόνια είναι -σύμφωνα με τα στατιστικά – μια από τις τοπ-3 ομάδες σε δείκτη επιθετικής επάρκειας στο τελευταίο τρίλεπτο των αγώνων. Υπήρχαν εβδομάδες που η επίδοση των Σέλτικς ξεπερνούσε ακόμη κι εκείνη των πρωταθλητών Ουόριορς.
Δεν μένει στα ίδια, δεν εφησυχάζει. Τα παλιά συστήματα τα εξελίσσει, τις καινούργιες ιδέες τις παίρνει από παντού. Από το NCAA, από το γυναικείο μπάσκετ, από τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Τις παίρνει και τις προσαρμόζει στα δεδομένα που έχει. Δεν τις ξεπατικώνει απλώς, δεν τις αντιγράφει και τέλος. Τις κάνει δικές του με έναν πολύ ξεχωριστό τρόπο. Και συνεχώς τις τροποποιεί, τις βελτιώνει, αλλάζει ακόμη και μικρές λεπτομέρειες, για να μην είναι ποτέ προβλέψιμος.
Κάποτε χρησιμοποίησε την παραλλαγή ενός συστήματος που είχε «κλέψει» από την παγκόσμια πρωταθλήτρια Γιουγκοσλαβία του 2002. Είναι αιώνιος μαθητής του μπάσκετ και προφέσορας της προπονητικής την ίδια στιγμή.
Όταν ο Στίβενς ανέλαβε πρώτος προπονητής στο Μπάτλερ το 2007, ο Ντόνοβαν – τότε χεντ κόουτς των Φλόριντα Γκέιτορς και ήδη δις πρωταθλητής NCAA- τον κάλεσε να συμμετάσχει ως ομιλητής στο θερινό σεμινάριο προπονητικής που συνήθιζε να διοργανώνει.
Ο Στίβενς, που δεν είχε προλάβει ακόμη να κοουτσάρει επίσημο ματς, πάνω στο βάθρο δίδασκε κι ο Ντόνοβαν από κάτω ρωτούσε και κρατούσε σημειώσεις. «Ο Μπίλι είχε ήδη δύο πρωταθλήματα κι εγώ ήμουν ο “κανένας”. Όμως, αν θες να προχωρήσεις στη ζωή και στο μπάσκετ, έτσι πρέπει να λειτουργείς», λέει. Σήμερα διοργανώνει ο ίδιος σεμινάρια από τα οποία έχουν περάσει κόουτς όπως ο Τίμποντο, ο Μπράουν, αλλά και καταξιωμένοι προπονητές της μπέιζμπολ και του Χόκεϊ.
Ο Στίβενς έχει κερδίσει τους παίκτες, όχι μόνο με τις γνώσεις και την αυτοκυριαρχία του, όχι μόνο με την τελειομανία και την επιμονή του στη λεπτομέρεια, αλλά και χάρη στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τις στραβές. Όταν έναν παίκτης κάνει του κεφαλιού του, θα τον πάρει αγκαζέ απόμερα και ήρεμα -αλλά την ίδια στιγμή πολύ σοβαρά και αυστηρά- και θα του εξηγήσει. Δεν θα τον εκθέσει ποτέ δημόσια, δεν θα τον βγάλει ποτέ στη σέντρα για να καλύψει τον εαυτό του.
Ο Ράτζον Ρόντο θυμάται πολύ καλά με πόσο προσεκτικό τρόπο χειρίστηκε ο Στίβενς την περίπτωσή του, όταν αποφάσισε να μην ακολουθήσει την ομάδα στο Σακραμέντο κι έμινε -χωρίς άδεια- στη Βοστόνη για να γιορτάσει τα γενέθλιά του. «Για έναν άνθρωπο που οι πράξεις του ακολουθούν πάντα τα λόγια του, δεν μπορείς να πεις τίποτα. Λυπάμαι μόνο, που δεν έπαιξα περισσότερο για εκείνον».
Μετρ της τακτικής, πρωτοπόρος, παιδί-θαύμα της προπονητικής και μπασκετική ιδιοφυϊα είναι μερικά από τα πολλά κολακευτικά που έχουν ειπωθεί για εκείνον. Μέχρι και μελλοντικό πρόεδρο των ΗΠΑ τον βλέπουν κάποιοι χάρη στο εξαιρετικά υψηλό του IQ, την ευστροφία και τη μεθοδικότητά του. Για την πολιτική δεν ψήνεται και το ξέκοψε με τη μία.
Το (σχεδόν) σίγουρο είναι ότι φέτος ο Στίβενς θα φύγει με το Βραβείο του «Κόουτς της Χρονιάς» και θα φορέσει στο χέρι του και το δαχτυλίδι του πρωταθλητή, αργά ή γρήγορα. Μάλλον πολύ γρήγορα. Ίσως γρηγορότερα κι απ’ ό,τι ο κόσμος του ΝΒΑ υπολογίζει…
ΝΒΑ carreer
Σεζόν Κανονική Περίοδος Κατάταξη Πλέι οφ
2013-14 25-57 (30,5%) 4η θέση στην Ατλάντικ –
2014-15 40-42 (48,8%) 2η -//- 0-4 / α’ γύρος
2015-16 48-34 (58,5%) 2η -//- 2-4 / α’ γύρος
2016-17 53-29 (64,6%) 1η -//- 9-9 / Τελικοί Ανατολής
